

Projekt rewaloryzacji założenia pałacowo-parkowego w Wysocku
Założenie pałacowo – parkowe w Wysocku położone znajduje się w województwie podkarpackim pomiędzy Jarosławiem a Przemyślem i stanowi niezwykle cenny zabytek nie tylko w skali naszego kraju. Jako złożona kompozycja przestrzenno-architektoniczna łączy w harmonijny sposób czytelne pozostałości po dawnym ogrodzie barokowym (kiedy właścicielem dóbr był Jan III Sobieski) z XIX-wiecznym parkiem krajobrazowym (Czartoryscy i Zamoyscy). Szczególnie duża wartość zabytku polega na zachowanych w pewnym stopniu elementach ogrodu geometrycznego z przełomu XVII i XVIII. Po zniszczeniach I i II wojny światowej, odbudowany pałac adaptowano na Państwowy Dom Pomocy Społecznej i taką funkcję pełni do dziś.
Naszym zleceniem był pierwszy i najbardziej obszerny etap pracy związanej z rewaloryzacją tego obiektu jakim było wykonanie koncepcji rewaloryzacji dla całego ponad 16 hektarowego założenia. Ważnym zadaniem było uwzględnienie zasad sztuki konserwatorskiej, ogrodowej oraz aktualnej funkcji obiektu. Przyjęte wytyczne konserwatorskie, które realizuje koncepcja, mają na celu nie ingerowanie w układ historyczny, a jedynie spowodowanie że będzie on bardziej czytelny. Jedną z głównych zadań było wyeksponowanie zachowanych elementów kompozycyjno-przestrzennych z ostatnich trzystu lat funkcjonowania tego obiektu. Przyjęte rozwiązania zaproponowano na podstawie wnikliwej literatury przedmiotu i profesjonalnej kwerendy archiwalnej. Koncepcja została oparta na aktualnej, szczegółowej inwentaryzacji dendrologicznej oraz procesie badawczym i analitycznym, która w harmonijny sposób zespala ze sobą stylowe nawarstwienia kompozycji ogrodu barokowego i XIX-wiecznego parku krajobrazowego. Ponieważ, aktualny stan parku uniemożliwia jego wykorzystanie przez pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej, jednym z kluczowych zadań koncepcji było wprowadzenie nowych elementów zagospodarowania, które będą służyły dzisiejszej funkcji obiektu. Dlatego poza nowymi ścieżkami w parku i miejscami do odpoczynku w koncepcji zaproponowano budowę urządzeń umożliwiających ćwiczenia rehabilitacyjne na terenie parku. Również w celu przeprowadzania różnorodnych programów terapii, koncepcja przewiduje założenie w najbardziej zaniedbanej dziś części parku zagrody dla kilkunastu zwierząt związanych z gospodarstwem domowym, którymi mieszkańcy DPS mogliby się opiekować pod odpowiednim nadzorem. Na terenie parku pozostawiono ponadto dwa duże wnętrza ogrodowe; polany, które mogą służyć do organizowania plenerowych, czasowych imprez z możliwością rozkładania krzeseł i stołów ogrodowych czy też lekkich i łatwych w montażu niewielkich scen np. na koncerty plenerowe.
Koncepcja rewaloryzacji założenia pałacowo-parkowego w Wysocku dotyczy w szczególności: przekomponowania formy podjazdu, odtworzenia kwaterowej kompozycji ogrodu barokowego, odtworzenia układu komunikacyjnego wraz z odpowiednimi nawierzchniami, odtworzenie układu wodnego, wydobycie powiązań i osi widokowych, przywrócenie kompozycji krajobrazowej w XIX-wiecznej części parku, odtworzenie dawnej formy tarasu wraz ze schodami oraz wyposażenie parku w stylowe elementy architektoniczne (kamieniarka, ławki, latarnie, mostki, altana, itp.). Większość przyjętych rozwiązań, jak w przypadku parteru ogrodowego, wynika z aktualnych możliwości przywracania dawnej kompozycji, które w dużym stopniu warunkuje aktualny stan zadrzewienia. Zachowawcza rewaloryzacja parku w Wysocku wynika też z aktualnych możliwości finansowych i organizacyjnych obecnego użytkownika jakim jest Dom Pomocy Społecznej, jak również ze specyfiki prowadzonej działalności przez tą instytucję.
Zaproponowane rozwiązania projektowe są zgodne ze sztuką ogrodową, z zasadami postępowania konserwatorskiego i jednocześnie funkcjonalne z myślą o aktualnym wykorzystaniu parku jako otoczenie wypoczynkowe służące mieszkańcom Domu Pomocy Społecznej i biernej turystyce.



Aleja lipowa w Wysocku. 2008
